جیمی کارتر، رییس جمهور پیشین ایالات متحده امریکا روز یکشنبه، ۹ جدی در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت.
آخرین آرزوی او که گفته بود میخواهد به کامالا هریس رای دهد نیز چندی پیش برآورده شد، ولی ترامپ پیروز شد و اجازه نداد کارتر رییس جمهور شدن یک زن در امریکا را شاهد باشد.
فرزندانش با نشر بیانیهای اعلام کردند که آقای کارتر در آرامش و در کنار خانواده درگذشت.
کارتر طی یک قرن عمرش برای چهار سال سناتور ایالت جورجیا بود و چهار سال دیگر فرماندار همین ایالت شد.
سپس او برای یک دورهی چهار ساله از ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۱ میلادی به عنوان سی و نهمین رییس جمهور امریکا کار کرد.
آنچه او را به افغانستان و ایران و کل خاورمیانه پیوند میدهد، حمایت از جنبشهای اسلامگرا است.
نقش کارتر در روی کار آمدن احزاب جنگسالار(جهادی) در افغانستان
کارتر دو سال پس از آنکه وارد کاخ سفید شد، حکمی را امضا کرد که براساس آن سازمان سیا ماموریت مداخله در افغانستان را به عهده گرفت.
شش ماه پیش از آنکه نیروهای مسلح شوروی وارد افغانستان شود، دولت کارتر با سران جنبش اسلامگرا که بعدتر هفت حزب جنگسالاری(جهادی) را رهبری میکردند وارد رابطه شد.
آنزمان هفت حزب اسلامگرا(حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار، حزب جمعیت اسلامی به رهبری برهانالدین ربانی و احمدشاه مسعود، حزب اسلامی به رهبری یونس خالص، حزب محاذ ملی به رهبری سیداحمد گیلانی، جبهه ملی نجات به رهبری صبغتالله مجددی و حرکت انقلاب اسلامی به رهبری محمدنبی محمدی) در پیشاور پاکستان با حمایت مالی و نظامی امریکا باهم اتحاد کردند تا علیه حکومت وقت افغانستان و نیروهای اتحاد شوروی بجنگند.
این گروهها در سال ۱۳۷۱ خورشیدی به کابل رسیدند ولی جنگ بر سر تقسیم قدرت درگرفت و پس از چهار سال زمامداری مجبور شدند همگی کابل را ترک و به گروه طالبان واگذار کنند.
اکثریت این احزاب در دو دهه گذشته(۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰ خورشیدی) که امریکا از دولت جمهوری افغانستان حمایت میکرد نیز سهامداران اصلی نظام بودند.
نقش کارتر در روی کار آمدن رژیم آخوندی در ایران
در سال ۱۳۵۷ خورشیدی که اعتراضات کارگران صنعت نفت ایران باعث کمبود و گرانی نفت در امریکا شده بود، رابطهی دولت جیمی کارتر با رضا شاه، پادشاه ایران خراب شد.
دولت کارتر فوری با روحالله خمینی که آنزمان در فرانسه به سر میبرد، ارتباط سری برقرار کرد و از روی کار آمدن او در قدرت حمایت کرد.
شاه رفت و خمینی به قدرت رسید. ولی خمینی در نخستین روزهای قدرتش کارمندان سفارت امریکا در تهران را گروگان گرفت و تا آخرین روز حکومت کارتر رها نکرد.
کارتر متوجه شده بود که از چه جریان خطرناکی حمایت کرده ولی جبران خسارت آن نیز آسان نبود.
در این مدت جنگ شدیدی میان نیروهای دریایی امریکا و ایران نیز رخ داد که باعث شد امریکا با ایجاد «سنتکام» پایگاههای نظامی و نیروی بیشتری در حوزهی خلیج فارس مستقر کرد.
