تا ساعاتی بعد، دونالد ترامپ وارد کاخ سفید خواهد شد تا دومین دور ریاست جمهوریاش را در ایالات متحدهی امریکا، آغاز کند. دورهییکه همهگان باور دارند سیاست خارجی امریکا را با دگرگونی زیادی روبرو خواهد ساخت و تحولات زیادی را در بیشتر بخشهای جهان به همراه خواهد داشت.
کار ترامپ، به عنوان رییسجمهور تازهی امریکا، تنها ساعاتی پس از آتشبس در غزه و آزادی گروگانهای اسراییلی آغاز میشود و نقش مشاوران ترامپ در تأمین این آتشبس، برجسته گفته شده است.
با اینحال، برنامههای نخستین او بیشتر از اینهایند و به گزارش رسانههای امریکایی، انتظار میرود که دونالد ترامپ در نخستین روز کاریاش، یکصد فرمان اجرایی را امضا کند. چگونهگی تأمین امنیت مرزها، تغییرات در قوانین مهاجرت، اخراج مهاجران غیرقانونی و چگونهگی روابط بازرگانی با کشورهای دیگر، از عمدهترین موضوعات درجشده در این فرمانهاستند.
پرداختن به بیشتر این مسایل را، ترامپ در هنگام کارزارهای انتخاباتیاش وعده داده بود؛ اما شاید یکی از بزرگترین وعدههای او، پایاندادن به جنگ روسیه و اوکراین در جریان یکروز است.
رییسجمهور منتخب ایالات متحدهی امریکا، از منتقدین سخت کمکهای واشنگتن به کییف بوده است؛ اما هنوز روشن نیست که او برای پایان این معضل، چه راهکاری را در نظر دارد. چیزیکه شهروندان اوکراین را هم بسیار نگران ساخته و آنان بیم دارند تا مبادا در این معامله، زیان اصلی را کییف کند.
تقریباً مشابه این دیدگاه را، او در بارهی افغانستان و طالبان هم دارد. ترامپ ساعاتی پیش از مراسم تحلیفش، یکبار دیگر از کمکهای مالی ادارهی بایدن به طالبان، سخت انتقاد کرد و گفت که موجودیت «آدمهای ضعیف و احمق» در آن اداره، باعث شد تا تجهیزات نظامی امریکاییان به دست طالبان بیفتند. او ادامهی کمک به طالبان را، مشروط به پس گرفتن تجهیزات نظامی امریکاییان از دست این گروه دانست.
دونالد ترامپ گفت: «اگر قرار باشد که سالانه میلیاردها دالر پرداخت کنیم، به آنان (طالبان) بگویید که پول نمیدهیم؛ مگر اینکه آنان تجهیزات نظامی ما را پس بدهند.»
این گفتههای ترامپ، با دیدگاهها و واکنشهای زیادی به همراه شده و تحلیلگران از زاویههای متفاوت به بررسی این گفتهها میپردازند. نظری پریانی، یکی از روزنامهنگاران در این باره به اکسوس میگوید:
«وعدهی ترامپ در قبال مشروطسازی کمکهای مالی امریکا به طالبان، یک نوع معامله جدید و تعامل جدید امریکا با طالبان را نشان میدهد و ممکن چنین معاملهیی صورت بگیرد. ترامپ گفت که اگر طالبان تجهیزات باقیماندهی امریکا در افعانستان را به این گروه برگردانند، کمکهای میلیارددالری امریکا قطع نمیشود. این در سطح کلان، شبیه معاملهایست که امریکاییها بعد از پایان جهاد افغانستان در برابر شوروی، مشابه این معامله را با گروههای مختلف مجاهدین بر سر تجهیزات امریکایی در افعانستان انجام دادند. آنان به گروههای مختلف مجاهدین پول میدادند تا سلاحهای استینگر و دیگر تجهیزات جنگی دوربرد امریکا را خریداری کنند و به امریکا برگردانند.»
وحید پیمان، تحلیلگر، این گفتههای دونالد ترمپ را، از بعد دیگری ارزیابی میکند. او میگوید: «قبلاً به نظر میرسید که اولویت سیاست خارجی ترامپ، چین، ايران و روسیه باشند. اما از زمان برندهشدنش، آقای ترامپ در هر سخنرانی خود، از افغانستان حرف زده و جدی نیز حرف زده است. این یعنی افغانستان نیز بخش قابل توجهی از سیاست خارجی دونالد ترامپ است. مثلاً او گفته که طالبان به شرایط توافقنامهی دوحه عمل نکردهاند. انتقاد کرده که بایدن پول مالیهدهندگان امریکایی را به طالبان میدهد و یا هم تازهترین اظهار نظرش که گفته طالبان باید سلاحهای ما را پس بدهند. به نظر میرسد با آمدن ترامپ، روزهای شیرین طالبان رو به اتمام استند. هر چند این به معنی پایان طالبان و پایان زعامتشان نخواهد بود؛ اما دستکم میدانیم که ماه عسل طالبان به اتمام میرسد!»
آقای پیمان در بارهی اینکه دونالد ترامپ تا چه اندازه به وعدههای کارزارهای انتخاباتیاش پابند خواهد بود، میگوید: «تجربهی دور نخست زعامت ترامپ نشان میدهد که او آدم عمل گرایی است و به آنچه در ذهنش میگذرد، باورمند است و برای تطبیق طرحها، معمولاً ریسک نمیکند. حتا مشاورانی چون جان بولتون، بعد از پایان اولین ریاست جمهوری ترامپ، کتاب خاطرات نوشتند و بخش عمدهی آن این بود که ترامپ کار خودش را میکرد و توجه چندانی به مشورههای سایرین نداشت.»
به باور آگاهان، در دور تازهی ریاستجمهوری دونالد ترامپ که رو به آغاز است، عقربههای ساعت، بیشتر به سود آنانی خواهد چرخید که در چندینسال گذشته، در بخشهای گونهگون جهان و به انواع مختلف، از سیاستهای خارجی ایالات متحدهی امریکا زیان دیدهاند. دیده شود که عملکرد ادارهی ترامپ، تا چه اندازه با این دیدگاههای کارشناسان همسان خواهد بود.