دست‌کم ۷۶ نهاد مدنی افغانستان به شمول جنبش‌های اعتراضی زنان در یک نامه سرگشاده به مراجع بین‌المللی خواستار «پیگیری حقوقی و افشای نقش زلمی خلیلزاد در بحران افغانستان» شده‌اند.
این نهادها امروز(چهارشنبه، ۲۸ جوزا) در نامه‌ی شان گفته‌اند که زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین امریکا، در سقوط نظام قانونی افغانستان، حذف مردم از فرآیند سیاسی، بازگشت طالبان و سفیدنمایی چهره‌ی آن‌ها «نقش مستقیم» داشته است.
این نهادها تصریح کرده‌اند که اقدامات او، مصداق همکاری با گروه ناقض حقوق بشر و تهدیدکننده‌ی صلح و امنیت بین‌الملل به شمار می‌رود.
مبنای ادعا و اتهام‌ها
این نهادهای مدنی گفته‌اند که آقای خلیلزاد انتقال غیرقانونی قدرت به طالبان را بدون اراده‌ی مردم و خارج از چارچوب‌های حقوق بین‌الملل «تسهیل» کرده است.
آن‌ها خلیلزاد را به «نقض اصل بی‌طرفی در مأموریت میانجی‌گری طبق منشور سازمان ملل» متهم کرده‌اند.
در این نامه آمده است که خلیلزاد با وجود مستندات گسترده‌ی بین‌المللی درباره‌ی جنایات طالبان بازهم به سفیدنمایی سیاسی و رسانه‌ای طالبان» پرداخته است.
نهادهای مدنی افغانستان این کارهای او را «همکاری غیرمستقیم در اعمال تبعیض سیستماتیک، آپارتاید جنسیتی و پاک‌سازی قومی توسط طالبان» تلقی کرده‌اند.
امضاکنندگان نامه افزوده‌اند که خلیلزاد «از طریق ترویج مصوونیت برای عاملان جنایت و ممانعت از رسیدگی قضایی شفاف» حقوق قربانیان را نقض کرده است.
خواست‌ها
نهادهای مدنی افغانستان گفته‌اند که باید تحقیقات رسمی بین‌المللی درباره‌ی «نقش زلمی خلیلزاد در تسهیل جنایات طالبان» آغاز شود.
آن‌ها افزوده‌اند که «پرونده‌ی خلیلزاد بابت مشارکت در جنایات علیه بشریت، به دادگاه بین‌المللی کیفری(ICC) ارائه شود.»
فعالان افغانستان خواستار «ممنوعیت حضور خلیلزاد در هرگونه ساختار تصمیم‌گیری مرتبط با آینده افغانستان» شده‌اند.
در نامه‌ی آنان آمده است که «نقش شبکه‌های مالی، مشورتی و رسانه‌ای وابسته به خلیلزاد در تطهیر طالبان و اخلال در روند عدالت انتقالی» بررسی شود.
خلیلزاد کیست؟
زلمی خلیلزاد، ۷۴ ساله، متولد افغانستان و شهروند کنونی ایالات متحده امریکا است.
او به عنوان دیپلمات کارش را از ترجمانی برای جلال‌الدین حقانی، بنیان‌گذار شبکه حقانی در کاخ سفید، در دوره‌ی جنگ این گروه‌ها علیه نظام دموکراتیک خلق افغانستان، شروع کرد.
او بعد از سقوط دور نخست گروه طالبان به عنوان سفیر امریکا در کابل منصوب شد.
خلیلزاد تاثیرگذارترین نقش خود بر سرنوشت افغانستان را در دور نخست حکومت دونالد ترامپ بازی کرد.
او به عنوان نماینده خاص امریکا در امور صلح افغانستان در سال ۲۰۲۰، توافق‌نامه دوحه میان ایالات متحده و گروه طالبان را امضا کرد که پس از آن نظام جمهوری سقوط کرد و طالبان دوباره به قدرت رسیدند.
خلیلزاد پس از به قدرت رسیدن طالبان، حکومت پیشین افغانستان را فاسد و غیرقابل ترمیم می‌خواند و بارها از «تامین امنیت» و «حفظ ثبات» توسط طالبان سخن گفته و جامعه جهانی را به «تعامل با طالبان» تشویق کرده است.
مخالفان طالبان و شهروندان افغانستان این رفتارهای او را سفیدنمایی طالبان خوانده و او را به «لابی‌گری» برای این گروه متهم می‌کنند.
شرل بنارد، همسر زلمی خلیلزاد نیز در مقاله‌ای محرومیت زنان از حقوق آموزش و کار توسط طالبان را رد کرده و گفته است این موضوعات «تبلیغات رسانه‌ای» است.
