در یک گردهمایی کمسابقه در جهان اسلام، رهبران دهها کشور اسلامی در عربستان سعودی دورهم جمع شدند.
این نشست روز دوشنبه، ۲۱ عقرب در شهر ریاض برگزار شد.
محمد بن سلمان ولیعهد عربستان، رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه، نجیب میقاتی نخست وزیر لبنان، محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین، تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر، بشار اسد رییس جمهور سوریه، محمد عارف معاون رییس جمهور ایران، امام علی رحمان رییس جمهور تاجیکستان و حسین ابراهیم طاها دبیرکل سازمان همکاری اسلامی از چهرههای برجستهی این نشست بودند.
در یک رویداد بیپیشینه، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان از ایران دفاع کرد و به اسرائیل هشدار داد که «به حاکمیت ایران احترام بگذارد و به خاک جمهوری اسلامی ایران حمله نکند.»
رجب طیب اردوغان نیز به اسرائيل هشدار داد، اما به خاطر حملات این کشور بر غزه.
او گفت حاضر است تمامی پیشنهادهای ملموس و واقعبینانه را به اجرا بگذارد تا «نتانیاهو(نخست وزیر اسرائيل) درک کند که اشغال سرزمینهای فلسطین هزینه دارد.»
بشار اسد که برای نخستین بار پس از سالها عزلت به جمع رهبران کشورهای اسلامی پیوسته بود، نیز حملات اسرائيل بر خاک کشورش، ایران، لبنان و غزه را محکوم کرد و خواهان همبستگی جهان اسلام به ویژه کشورهای عربی شد.
اسد گفت: «اسرائيل میکشد و ما اعراب فقط حرف میزنیم. ما صلح تقدیم میکنیم، اما خون برداشت میکنیم. وضعیت کنونی نیازمند تغییر در رویکرد و ابزارها است تا جنایتها، کشتارها و پاکسازی نژادی علیه فلسطینیان متوقف شود.»
محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین از جامعه جهانی انتقاد کرد که نتوانسته تجاوز بر غزه را متوقف کند.
او همچنین خواهان «تعلیق عضویت اسرائيل از سازمان ملل متحد» شد.
برخی اعضای این نشست از جمله عربستان سعودی از راه حل دو کشوری حمایت کردهاند. به این معنا که یک کشور مستقل به نام فلسطین و یک کشور مستقل به نام اسرائيل به رسمیت شناخته شوند و در همسایگی هم به گونهی مسالمتآمیز زندگی کنند.
اما محمد عارف، معاون رییس جمهور ایران که به جای مسعود پزشکیان در این نشست شرکت کرده بود، در این مورد خواستار برگزاری «همهپرسی میان کل شهروندان فلسطین» شد.
اگرچند او شعار «سرنگونی» اسرائيل را آشکارا در مجلس سر نداد، اما سخنرانیاش بر نفی کشور اسرائيل و استقلال کامل فلسطین متمرکز بود.
در همین حال، نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان با کنایه دولت ایران را به آتشافروزی در خاورمیانه متهم کرد.
او گفت: «کشورها نباید در امور داخلی ما با حمایت از این یا آن گروه دخالت کنند، بلکه از لبنان به عنوان یک کشور و کلیت حمایت کنند.»
این اشارهای بود به حزبالله لبنان، جنبش شیعی که از سوی ایران حمایت میشد ولی پس از درگیری با اسرائيل زمینهساز حملات مرگبار اسرائيل بر لبنان شد. رهبران، هزاران نیروی جنگی و کل فرماندهان ارشد حزبالله همه طی دو هفته توسط اسرائيل کشته شدند.
هنوز مشخص نیست که راه حل پیشنهادی مشترک کشورهای اسلامی برای پایان معضل خاورمیانه چه خواهد بود.
حمایت بیپیشینهی عربستان از ایران نشانهی بهبود روابط شان است، اما اختلاف دیدگاه بر سر فلسطین و فعالیت نیروهای نیابتی ایران در عراق، لبنان، سوریه، فلسطین و یمن در همسایگی عربستان موضوعی نیست که اعراب با آن به سادگی کنار بیایند.