امروز(چهارشنبه، ۱۲ قوس/۳ دسامبر) بیست و نهمین سالروز درگذشت ببرک کارمل، رییس جمهور سابق افغانستان است.
ببرک کارمل به تاریخ ۱۶ جدی ۱۳۰۸ خورشیدی در منطقه کمری در شرق کابل در یک خانواده تاجیکتبار متولد شد. گفته میشود پدر پدربزرگش از ولایت پنجشیر به کابل نقل مکان کرده بود.
او مکتب را در لیسه آلمانیزبان امانی و دانشگاه را در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل سپری کرد. جایی که او با جوانان سوسیالیست آشنا شد و به رهبری جنبش دانشجویی «ویش زلمیان» رسید.
در سال ۱۳۴۳ خورشیدی، زمانی که «حزب دموکراتیک خلق افغانستان» اعلام وجود کرد، ببرک کارمل یکی از بنیانگذاران و عضو هیات رهبری آن بود.
کارمل با سخنرانی تند خود در مراسم خاکسپاری میر اکبر خیبر، از رهبران حزب دموکراتیک خلق(۳۰ حمل ۱۳۵۷) بیشتر بر سر زبانها افتاد.
او در سخنرانی خود عملا حکومت سردار محمد داود خان، رییس جمهور وقت افغانستان را مقصر ترور خیبر قلمداد کرد.
همین جهتگیری تند کارمل باعث شد حکومت داود خان رهبران حزب دموکراتیک خلق را بازداشت و زندانی کند.
اما رهبران حزب در زندان نقشهی سرنگونی حکومت داود خان را کشیدند.
شب ششم ثور ۱۳۵۷ خورشیدی، حفیظالله امین، رهبر شاخه نظامی حزب دموکراتیک خلق، دستور کودتا را صادر کرد.
فردای آن روز چند واحد ارتش به ارگ کابل حمله کردند و در یک کودتای سرخ، با مرگ دستهجمعی سردار داود خان و اعضای خانوادهاش، حزب دموکراتیک خلق به قدرت رسید.
نورمحمد ترکی و حفیظالله امین، در مجموع کمتر از دو سال حکومت کردند و بسیار زود کرسی ریاست جمهوری به ببرک کارمل رسید.
کارمل به تاریخ ۶ جدی ۱۳۵۸ همزمان با تهاجم ارتش سرخ شوروی و کشته شدن حفیظالله امین، به عنوان دبیر کل حزب دموکراتیک خلق و رییس جمهور کشور به قدرت رسید.
ببرک کارمل حدود هفت سال، از ۶ جدی ۱۳۵۸ تا ۳ قوس ۱۳۶۵ خورشیدی رییس جمهور افغانستان بود.
کارمل در سیاستورزی بیشتر فرد «اصلاحگرا» و «میانهرو» تعریف میشود و به گرباچف، رهبر وقت شوروی بسیار نزدیک بود.
اما در دورهی حکومتداری او، گروههای اسلامگرا جان گرفت و به شبکههای گستردهتری تبدیل شد. به دلیل مخالفت مردم با حضور نیروهای شوروی، احزاب مجاهدین شکل گرفت و جنگهای خونبار و ویرانگری کلید خورد.
سرانجام کارمل از دبیر کلی حزب دموکراتیک خلق کنار رفت و جای خود را به داکتر نجیبالله احمدزی داد.
آقای کارمل در سال ۱۳۷۰ خورشیدی، در اوج درگیریهای حکومت داکتر نجیب با احزاب مجاهدین، به قصد تداوی بیماری سرطان کبد به روسیه رفت.
کارمل دیگر زنده به افغانستان بازنگشت و به تاریخ ۱۲ قوس ۱۳۷۵ خورشیدی، زمانی که حزب او منحل شده بود، همکارانش کشته و یا مهاجر شده بودند و دیگر آرمانهای سوسیالیسی آنها مبنای حکومتداری نبود، در مسکو درگذشت.
یک هفته بعد، جسد او را به افغانستان بازگرداندند و در حیرتان بلخ در شمال افغانستان به خاک سپرده شد.
